جمعی از اساتید دانشگاه در نشستی به میزبانی نهاد رهبری در دانشگاه علامه به بحث و بررسی راهکارهای گفتمان‌سازی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی پرداختند.
به گزارش خبرنگار تشکل‌های دانشگاهی خبرگزاری فارس، نشست هم‌اندیشی بحث و بررسی راهکارهای گفتمان‌سازی بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی به میزبانی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علامه طباطبایی و با حضور جمعی از اساتید و اعضای هیات‌علمی دانشگاه به مدت 2 روز برگزار شد.
در این نشست دو روزه که با موضوع راهکارهای گفتمان سازی بیانیه گام دوم انقلاب در دو سطح دانشگاهیان به‌طور عام و دانشگاهیان دانشگاه علامه طباطبایی(ره) به‌طور خاص برگزار شد، راهکارهای گفتمان سازی بیانیه گام دوم انقلاب از سوی اساتید مورد بررسی، تحلیل و واکاوی قرار گرفت.
* راه‌اندازی اندیشکده راهبردی دانشگاهیان با هدف تبیین علمی مباحث راهبردی بیانیه گام دوم انقلاب
حجت‌الاسلام‌والمسلمین صادق اکبری اقدم مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علامه در ابتدای نشست ضمن قدردانی از حضور اساتید در این نشست؛ طی سخنانی با استناد به آیه شریفه ۱۲۸ سوره نحل شرط پیروزی حرکت‌های اجتماعی را دو ویژگی مهم دانست و گفت: نخست اعتقاد و اعتماد و باور داشتن به وعده‌های الهی که منجر به استقامت و استواری لازم می‌شود و دوم اهل عمل نیکو بودن ضرورت اقدام و فعالیت و حرکت است.
وی افزود: نمی شود از مردم انتظار داشت پای نظام باشند و در اداره کشور به فکر آنان نباشیم، اقدام و حرکت برای رشد جامعه ضروری است.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علامه تاکید کرد: رهبر انقلاب در دیدار اساتید دانشگاهی فرمودند به یکی از وزرا تاکید کردند که: « وظیفه دستگاههاست که برای گرفتن راه و راهکار به سمت دانشگاهها بیایند و به مراکز علمی مراجعه کنند.» در همین راستا دانشگاهیان نیز آماده ارائه راهکار به مسئولان هستند.
وی در ادامه افزود: طبق فرمایش مقام معظم رهبری در دیدار دانشگاهیان مبنی بر ضرورت تبیین علمی مسائل و مشکلات مدیریتها و دستگاهها توسط نخبگان علمی به نظر می‌رسد رسالت دانشگاهیان در تبیین علمی و منطقی برای گفتمان سازی و حل مسایل بسیار با اهمیت باشد و در این خصوص دستگاههای مختلف ضروری است طبق تاکید معظم له به تبیین‌های صورت گرفته مراجعه کنند و رسانه ظرفیتی است که می تواند در عرصه فرهنگ سازی و گفتمان سازی بیانیه و ترویج تبیین علمی نخبگانی نقش جدی ایفا کند.
وی با اشاره به راه‌اندازی اندیشکده راهبردی بیان با حضور دانشجویان و اساتید، گفت: این اندیشکده قرار است به تبیین علمی مباحث راهبردی ذیل بیانیه گام دوم انقلاب بپردازد و فرصتی برای بهره مندی از نخبگان دانشگاهی و حوزوی ایجاد کند.
* نباید به بیانیه گام دوم نگاهی تشریفاتی داشت
حسین سلیمی رئیس دانشگاه علامه با بیان اینکه نباید به بیانیه گام دوم و این جلسه مهم، نگاهی تشریفاتی و صرفاً شرکت در یک نشست داشته باشیم، افزود: بحث باید کاملاً جدی و کاربردی باشد. ما وارد یک عصر جدید درصحنه بین‌الملل شده‌ایم بعضی‌اوقات این را در زبان می‌پذیریم اما در عمل به‌گونه‌ای دیگر عمل می‌کنیم.
وی ادامه داد: در رسالت دانشگاه آنچه بر مبنای بیانیه گام دوم ترسیم می‌شود، ابتدا باید گذشته را به‌درستی بشناسیم هم گذشته خودمان و هم تجربیات جهانی و دوم تربیت نسل جوان محقق اندیشمند آفرینشگر که احساس امید و آزادی کنند و سوم اخلاق و معنویت، اینکه چگونه اخلاق خود و دانشجویان را تنظیم کنیم؟ چهارم سبک زندگی که کاربرد سبک زندگی در ادبیات، ناچاریم وارد یک وضعیت سبک زندگی متعالی شویم.
گفتنی است اساتید دانشگاه در این نشست به بیان نظرات و دیدگاه های خود درباره موضوع پرداخته و وجود دغدغه در تحقق عملی این بیانیه و نیز هم‌افزایی جمعی جهت رسیدن به راهکارهای مطلوب و عملیاتی موجب فضایی جدی و تحلیلی مبتنی بر نگاه از ابعاد مختلف به موضوع شد.
* 40 نکته اساتید دانشگاه برای گفتمان‌سازی بیاینه گام دوم
علاوه بر سخنرانان محوری این دو نشست آقایان معتمدی رئیس بسیج اساتید دانشگاه، دانش جعفری، دبیرمقدم، افجه، خواجه سروی، فرقانی، هزارجریبی، قوامی، لطیفی، شالچی از اساتید دیگری بودند به بیان نظرات و یدگاه‌های خود پرداختند.
دیگر اساتید حاضر در نشست نیز به ارائه دیدگاه‌ها و نقطه نظرات خویش پرداخته که اهم مطالب ارائه شده که بیش از 40 نکته حائز اهمیت بود به شرح ذیل است:
- رسانه ها به ویژه رسانه های نوین مهمترین ابزار گفتمان سازی محسوب می گردند و برای گفتمان سازی بیانیه باید به کارهای رسانه ای و هنری توجه جدی صورت گیرد.
- گفتمان های ماندگار معمولا برآمده و مرتبط با دغدغه و مساله های جامعه می باشند و بیانیه مذکور این قابلیت را ذیل مباحثی همچون عدالت ، مبارزه با فساد، بهبود وضعیت اقتصادی و گسترش معنویت و اخلاق و ... دارد که باید مورد توجه مضاعف نخبگان علمی و مسئولین قرار گیرد.
- گفتمان سازی نوعی فرهنگ سازی در ابعاد گستره است و فرهنگ چیزی نیست که راحت بتوان آن را عوض کرد فرهنگ در بستر اجتماع عوض می‌شود اگر اجتماعی تغییر کرد فرهنگ تغییر می‌کند لذا توجه به فرهنگ در ابعاد مختلف و سبک زیسته امروزی بسیار حائز اهمیت است.
- شاید بتوان گفت در زمینه سند بالادست نویسی به اندازه کافی در حوزه آموزش عالی و دیگر حوزه ها اسناد بالادستی داریم و مهمتر این است که دانشگاه بیاید راهکار عملیاتی برای اجرای آنها را به روش علمی ارائه نماید. در زمینه سبک زندگی که در بیاینه هم به آن اشاره ای کوتاه در قالب توصیه ها شده است سندهای بالادستی داریم که اگر اجرایی شود بسیاری از نقیصه ها در این زمینه ها برطرف می شود و فرمایشات معظم له در سالهای قبل هم می تواند چراغ راهی باشد برای مسئولان و مردم.
- گفتمان‌سازی معمولا کار کوتاه مدتی نیست بلکه حداقل میان مدت است و باید برنامه ریزی دقیقی صورت پذیرد. در گفتمان مربوطه باید روی این موضوع تاکید شود که دانشگاه بیشتر نقش مولد داشته باشد و دستگاهها و سازمانها و دیگر نهادهای جامعه از آن بهره مند شوند.
- مرکز هم اندیشی نهاد متناسب با بخشهای مختلف بیانیه و تخصص دانشکده ها در موضوعات مختلف نشستهایی با دانشکده ها برگزار کند.
- کرسی های نظریه پردازی و تئوری پردازی از دل مکاتب بیرون می‌آید باید گعده ها و نشستهای فکری در دانشگاه تشکیل گردد و نهاد دانشگاه در این سال ها با برپایی نشستهایی در سطح اساتید مخصوصا در حوزه های تحول علوم انسانی و مسائل و مشکلات جامعه فعالیت ارزشمندی داشته است.
- به وجود آمدن یک دبیرخانه دائمی در دانشگاه علامه با حمایت دانشگاه و با محوریت نهاد محترم با یک مکانیسمی برای عموم نخبگان دانشگاهی و حوزوی به صورت یک مجموعه چابک ،کوچک و موثر بسیار ضروریست تا بیاید و کار تبیین علمی را پیگیری و عملیاتی کند.
- پشت این بیانیه خیلی مبانی معرفتی وجود دارد منتهی محتوای بیانیه نیاز به تبیین علوم انسانی و اجتماعی می خواهد.
ایجاد سفیر های علمی با کشورهای همسایه در حوزه حقوقی بخشی از ظرفیت حقوق بین الملل برای تبیین شکایات حقوقی کشور استفاده شود.
یکی از ضرورتهایی که معظم له در بیانیه هم بدان پرداخته اند بحث خودسازی و شناخت آسیبها و رفع آن هاست که به نظر می رسد دستگاههای مختلف نوعا در شناخت آسیبها و مشکلات تأخیر دارند و وقتی که شناختی نسبت به آسیبها پیدا کردند در رابطه با اقدام در مسیر راهکارهای آن تعلل دیده می شود.
- در طول تاریخ نوعا ساختارهای انقلاب های علمی همه جوان بوده اند هر انقلابی که اتفاق افتاده یک جوان آنجاست جوان انرژی دارد و پر از امید به آینده است لذا باید کارها را به جوانان مومن انقلابی اهل علم و معرفت سپرد.
- جوان مومن و دغدغه مند انقلابی مورد توجه مقام معظم رهبری در به دوش گرفتن بار مسئولیت انقلاب هست. عموما جوانی یک سرمایه بزرگ انسانیست لذا بیش از آنکه به تعارضات و آشفتگی های جوانی توجه شود باید به استعدادها و سرمایه های جوانی توجه شود.
با توجه به اینکه نیروی انسانی جوان مستعد و کارامدی داریم باید زمین حضور و نقش آفرنی آنها فراهم گشته و اعتماد و امید را در آن ها تقویت نمود.
- بیانیه گام دوم انقلاب در حقیقت همان دکترین سیاسی- اقتصادی جمهوری اسلامی ایران است. یکی از راهبردها باید این باشد که از وابستگی به نفت بیرون بیاییم.
- گام دوم بر این است با استفاده از تجربیات آسیب شناسی اقتصاد ایران در دهه های اخیر بیاییم اقتصاد را از اول بنا کنیم و نظام اقتصادی را باز اندیشی و بازطراحی نماییم و به جایگاه مطلوب خود که همان جایگاه ابر قدرتی اقتصادی دنیا ست با توجه به امکانات متنوعی که داریم برسیم و اقتصاد مقاومتی را جدی بگیریم و آن را در سطوح مختلف عملیاتی نماییم. وابستگی به نفت و مشتقات نفتی و خام فروشی یک معضل و آسیب جدی برای اقتصاد ایران است که باید برای آن چاره ای اندیشید.
- وقتی به درآمد آسان نفتی می رسیم و برای حل مشکلات تزریق می کنند. طبیعیست با تزریق آن اعتیادی بوجود می آید که در نوسانات اقتصادی نمی توان آنرا جلوگیری و کنترل کرد. و راه حل آن کم کردم وابستگی به درآمد نفتی و ایجاد تنوع در درامدهای مالیاتی و ... است.
- در کتابهای درسی و نظام آموزشی به برخی تخصص ها و رشته ها و کارها بیشتر پرداخته شده اما به نیازهای فنی جامعه و مدیریت جهادی توجه زیادی نشده است. فرهنگ کار و مسئولیت پذیری در محتواهای و فرایندهای آموزشی کمتر دیده می شود. در ابعاد مختلف باید برنامه های مختلف با نگاه عالمانه و نه احساسی داشته باشیم.
ایمان اسلامی، اخلاص، عدم داشتن امید کاذب، توکل و ایثار، توجه به نیروی انسانی داخلی و ذخایر معنوی و امکانات طبیعی کشور، عدالت علوی در تقسیم امکانات عمومی کشور ،معنویت و اخلاق سازمانی و اجتماعی، رویکرد دینی و اخلاقی در امور مدیریت جهادی که از جمله مصادیق آن اردوهای جهادی و جهاد سازندگی است شاخص های مدیریت جهادی هستند .
- این بیانیه باید تبدیل شود به برنامه و سیاست و چارچوب های معین و مشخص در حیطه اجرا و قانون و همه دستگاههای باید نسبتشان را با این بیانیه مشخص نمایند و در این راستا نظام آموزش عالی کشور و همه دانشگاهها مستنثنی نبوده و برای این کار طراحی نقشه راه ضروریست.
گفتمان یعنی منظر و شیوه زندگی و جهان بینی. با این تعریف باید گفت که این بیانیه خود یک گفتمان است چون شیوه زندگی و جهان بینی را منعکس می‌کند.
- یکی از مفاهیم بسیار مهم در این بیانیه مفهوم عدالت است. مقوله عدالت در ابعاد مختلف به لحاظ تحقق و هم به لحاظ احساس آن حائز اهمیت بوده منتهی جنبه احساس عدالت بیشتر مورد توجه رسانه های معاند بوده و برای تخریب آن در قالب ایجاد ناامیدی، ایجاد یآس، ایجاد حس محرومیت نسبی و احساس بی عدالت از هر کار رسانه ای فروگذاری نکرده است لذا در این زمینه به لحاظ تحقق عدالت و احساسش برنامه ریزی کلان و اقدامات عملیاتی لازم است و باید مبانی علمی آن با رویکرد دینی تبیین گردد.
- در نظام آموزشی برای عموم مردم توجه به عدالت آموزشی بسیار اهمیت دارد و رسانه ها بویژه رسانه های نوین می توانند کمک نمایند.
تمدن ها در طول تاریخ تنها با یک کشور پیشرفته الزاما شکل نمی گیرند. در بعد بین المللی تمدن نوین اسلامی با محوریت جوانان باید شکل گیرد. یکپارچگی حاکمیتی زمینه خوبی برای تمدن اسلامی فراهم می آورد. باید همه در مسیر تحقق تمدن نوین اسلامی قدم بردارند.
برای شکل گیری تمدن نوین اسلامی دو رسالت ذکر می‌شود یک رسالت داخلی که پیشتاز و الگوی تمدن اسلامی در داخل باشیم دوم توجه جهان اسلام را به این تمدن جلب کنیم.
- مراکز علمی در پروژه های اجتماعی و تاثیرگذاری اجتماعی خیلی موفق ظاهر نشده اند و دانشگاه علامه و دیگر دانشگاهها می توانند سهم جدی در این زمینه داشته باشند.
- دانشگاه علامه باید مرکز آینده‌پژوهی داشته باشد تا بتواند بیشترین کمک برای تاثیرگذاری اجتماعی داشته باشد. متاسفانه ارتباطات جدی بین دانشگاه ها و حیطه اجرایی جامعه دیده نمی شود.
- باید گام دوم بهتر از گام اول برداشته شود اگر در صنعت، در اقتصاد اشتباهاتی داشتیم باید برطرف کنیم.
- باید گام دوم را با تاکید بر تولید مبتنی بر مزیت نسبی برداشت لذا آنچه که در آن مزیت نسبی نداشتیم روی آن نباید تاکید شود. ضمنا اقتصاد تعادلی می تواند کارساز باشد.
- برای دستیابی به موفقیت باید تیمی وارد میدان شد و همه اعم از مربی و بازیکنان و دیگر عوامل باید خود را مسئول دانسته و جهادی عمل نمایند.
برای سازمانی عمل کردن چه راهکارهایی وجود دارد؟ برای گفتمان سازی کردن چه اقداماتی می توان انجام داد؟ تبلیغ و کار رسانه ای و هنری لازم است. ورود نخبگان دانشگاهی به لحاظ تبیین علمی و ورود مسئولین به لحاظ اقدام و عمل لازم و ضروریست.
- باید فاصله بین واقعیت ها و باید ها جبران شود. حساسیت مثبت نشان دادن به نقدها بین مسئولین دستگاهها و بین نسل جوان ضروری است.
رسانه ها از جایگاه بسیار مهمی برخوردارند و در این امر باید رسانه ملی و رسانه های نوین و حتی مستقل مورد توجه باشند چرا که همه رسانه ها در گفتمان سازی نقش بسزایی می توانند ایفا نمایند.
- مهمترین ابزار گفتمان سازی رسانه ها هستند. رسانه مساوی است با گفتمان و گفتمان مساوی است با رسانه. رسانه ها مهمترین نقش را برای کمک به ساختار دارند تا بیان مطالبه گری عمومی و دغدغه سازی و جهت دهی به آنها نمایند.
نقد و نظارت از مهمترین کار ویژه های رسانه هاست که البته باید در چهار چوب عالمانه و عقلایی صورت گیرد. در چنین شرایطی به شایعات مجال طرح نمی دهد.
- حسابکشی از مسئولان دستگاهها و سازمانها در راستای کار ویژه رسانه ها نباید به حساب خصومت و بد بینی گذاشته شود. بر این مبنا ژانرهای رسانه ای خودشان را بر شرایط تطبیق داده اند.
- این بیانیه رسالتش در این خلاصه می شود که از نظریه نظام انقلابی تا ابد دفاع خواهیم کرد. و این جای تبیین دارد.
- در بحث استقلال و آزادی و برخی دیگر از شعارهای زنده انقلاب یک تبیین مجددی لازم است.
آزادی خواه ترین بخش جامعه بخش دانشگاهی است، دانشگاه اثر گذار اجتماعی است.به دنبال حل مسائل و آلام اجتماعی است. و باید فرهنگی داشته باشد که چنین چیزی را تولید کند. دانشگاه باید به رسالتش در مقابل جامعه بپردازد. جامعه جز با پیوند با دانشگاه نمی تواند راهش را ادامه دهد.
- این بیانیه چند ویژگی دارد: 1- راهبرد است. 2-عقلانیت3-علمیت4-آینده نگری و آینده سازی. این بیانیه نشان می دهد حضرت آقا دامت برکاته اشراف جامع و کاملی دارند.
- اصلاح دانشگاه اصلاح جامعه است.دانشگاه امروز شاخص حیات فردای کشور است. تحرک ونشاط و مدیریت علمی در آن می تواند نمای پویایی علم به حساب آید. اساتید و دانشجویان جلوداران دانشگاهها هستند. برای آنکه دانشگاهها بتوانند نقش موثری داشته باشند باید شاخصه های دانشگاه اسلامی را پیاده سازی نمایند.
- مسئولین دانشگاه اسلامی باید متدین و انقلابی فعال باشد. اگر دین هم ندارد لااقل دلش بخواهد برای میهنش مفید و موثر باشد.
- چالشهای اقتصادی ایران، صندوقهای بازنشستگی که متوسط حقوق آنها از خط فقر هم پایین تر است. در حوزه نظام بانکی معمولا مشکلاتی وجود دارد که بانکها را درگیر می کند و برای آن تبیین علمی جامعی لازم است و یکی از بخشهای مهمی که باید کار کارشناسی کند دانشگاه است.
دانشگاه نباید سیطره حوزه فعالیت هایش را آنقدرگسترده در نظر بگیرد که از کار اصلیش غافل بماند. ولی در عین حال مراکز دانشگاهی و حوزوی باید به رسالتشان نسبت به نظام و جامعه بیشتر بپردازند.
- مفاد این بیانیه بصورت عناوین پایان نامه‌های ارشد و دکتری شود که طرح های عملیاتی از دل آن بیرون بیاید.
- راهکارها و راه حلهای برون رفت از مشکلات غالبا بصورت جزیره ای در جاهای مختلف بوده و در حیطه اجرا عملیاتی نشده است. ایده عدم وابستگی به نفت، بودجه بندی معیوب و نا متوازن، این ایده ها عرضه شده ولی مورد استفاده قرار نگرفته است.
- یک مرکزیت و نهاد برنامه ریزی قوی می خواهیم تا با قدرت، عالمانه و ضمانت های اجرایی لازم مانند یک قرارگاه مرکزی عمل نماید و با تغییر دولتها این سیاست های پژوهش شده تغییر نکند و اجرایی گردد.
- حضرت آقا می فرمایند: جنگ نخواهد شد. مذاکره نخواهیم کرد. جنگ نخواهد شد نشان از بازدارندگی ایران است. و عدم مذاکره توجه به اقتصاد مقاومتی ایران است که در برابر فشارهای بین المللی نخواهیم شکست. هم نباید از اصل موازنه قدرت غفلت ورزید و هم اینکه باید به قوانین بین المللی توجه کرد.
- راهکار های پیشنهادی در ساحت بین الملل اعم از: 1- پش به سوی استقلال تسلیحاتی و نظامی با احترام به قوانین بین المللی. 2- حق ایران بر مدارهای فضایی باید حفظ گردد. 3- مقابله با آمریکایی سازی نظام بین الملل 4- حفاظت از محیط زیست مناسب تر باشد 5- به معضل کم آبی کشور توجه جدی شود. 6- دفاع سایبری مناسب داشته باشیم. 7-حضور موثر در سازمان های بین المللی. 8- تثبیت حاکمیت بر دریای خزر 9- تقویت مشروعیت داخلی با با مبارزه جدی با فساد 10- تقویت کارکردهای فرهنگی دانشگاه 11- زمینه سازی ورود به سازمان بین المللی تجارت. 12- مشارکت در گفتمان بین المللی چهل سال است که در وضعیت حساس کنونی هستیم. باید ببینیم دانشگاه به جامعه خط می دهد یا جامعه به دانشگاه.؟ دانشگاه باید برای این موضوع گفتمان سازی کند.
- در کشور سند کم نداریم، اما اثرگذاری لازم را نداشته اند. به نقشه جامع علمی کشور و دیگر اسناد بالادستی نگاه کنید. خیلی ها اصلا آنرا مطالعه نکردند.
لازم به ذکر است در پایان این نشست با تاکید بر اهمیت استمرار این گونه جلسات که موجب دغدغه آفرینی، افزایش بینش، نگرش جامع به موضوع و بیان راهکارهای عملی می شود، بر جایگاه هدایت‌گر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها و به خصوص دانشگاه علامه طباطبائی تاکید شد.
